Marsda donmuş su kütləsi bir çox sual doğurdu. İlk ağla gələn su olan bir planetdə həyatın ola biləcəyi olsa da, suyun başqa məqsədlər üçün də istifadə edilməsi kəşfi daha dəyərli edir. Beləliklə, Marsda su necə istifadə olunur? Hansı sahələrdə üstünlüklər verir?
Bizimyol.info "trthaber"ə istinadən xəbər verir ki, Avropa Kosmik Agentliyinin "ExoMars" və "Mars Express" missiyaları Qırmızı Planetin ekvatoruna yaxın yüksələn Tharsis vulkanları bölgəsində mühüm kəşf edib. Bu missiyalar Marsın səthində donmuş suyun olduğunu aşkar ediblər.
O qədər ki, Tarsis vulkanları Günəş sistemindəki ən yüksək vulkanlar arasındadır və Marsın geoloji tarixi haqqında böyük ipucu verir. Avropa Kosmik Agentliyinin Mars aparatları da bu bölgədə yüksək dəqiqliklə ölçmələr aparıb və donmuş suyun mövcudluğunu təsdiqləyib.
Bu su kütləsi çox nazik təbəqədə olsa da, Marsda həyatla bağlı yenilənmiş həyəcan yaratmaq üçün kifayət edib. Çünki suyun varlığı ilə həyatın mümkünlüyü ilk ağla gələnlər arasındadır...
Beləliklə, Marsda suyun olması başqa hansı sahələrdə kömək edə bilər? Bu mövzunu barədə Düzce Universiteti Mühəndislik Fakültəsinin Müəllimi Prof. Dr. Məsud Gökten danışıb.
"Marsda təbii ehtiyatlardan istifadə etmək vacibdir"
Professor Gökten ilk olaraq Marsda aparılan araşdırmaların məqsədlərinə diqqət çəkib. O deyir ki, bəzi kosmik şirkətlər və kosmik agentliklər Marsa idarə olunan kosmik gəmilərlə getmək və orada insanların daimi yaşaya biləcəyi bazalar yaratmaq niyyətindədirlər və əlavə edir: "Uzun müddətdə buradakı bazaların dayanıqlı və özünü təmin edən obyektlər olması da arzu edilir. Bu tələbləri yerinə yetirmək üçün Marsda təbii ehtiyatlardan istifadə etmək vacibdir ki, bunlardan başlıcası hava, su və günəş enerjisidir".
Marsda sudan necə istifadə etmək olar?
Gökten həmçinin Marsda daimi insan həyatının qurulması üçün suyun ən zəruri maddə olduğunu bildirir. O, bunu belə izah edir: "Hamı bilir ki, su insanların içməsi və istifadəsi, eləcə də orada kənd təsərrüfatı istehsalı üçün lazımdır, lakin burada sudan Yerdəki kimi birbaşa istifadə etmək mümkün deyil. Marsdakı su buzu əridilib, artıq duz və minerallardan təmizlənməlidir".
“Su yanacaq kimi istifadə olunur”
Gökten: "Suyun digər az tanınan istifadəsi ondan ibarətdir ki, kosmik gəmilər üçün yanacaq istehsal etmək üçün istifadə edilə bilər. Marsa quraşdırılacaq günəş panellərinin istehsal etdiyi elektrik enerjisindən istifadə edərək sudan hidrogen və oksigen əldə edilməsi də planlaşdırılır", - deyib.
O, beləliklə əldə edilən maye hidrogeni yanacaq, oksigeni isə yandırıcı olaraq istifadə edərək Marsa gedən kosmik gəminin Yerə dönməsi üçün lazımi enerjinin təmin ediləcəyini söyləyir: "Əgər bu edilməsə, Marsa gedən avtomobillər özləri ilə geri qayıtmaq üçün lazım olan yanacağı götürməli olacaqlar ki, bu da həqiqətən bahalı və çətin olacaq. Ayın qütb bölgələrində tapılan su buzundan da eyni şəkildə istifadə edilməsi və Ayda Marsa gedən nəqliyyat vasitələri üçün yanacaq istehsalı planlaşdırılır”, - deyə əlavə edib.
